భారతదేశం థోరియం శక్తి ప్రయాణం: స్వావలంబన వైపు వేయబడిన విజ్ఞాన అడుగులు

భారతదేశం అతిపెద్ద థోరియం నిల్వలను కలిగి ఉన్న దేశాలలో ఒకటి

అణుశక్తి విభాగం (DAE) యొక్క ఒక విభాగమైన అటామిక్ మినరల్స్ డైరెక్టరేట్ ఫర్ ఎక్స్ప్లోరేషన్ అండ్ రీసెర్చ్ (AMD) ప్రకారం, భారతదేశంలో 10.70 మిలియన్ టన్నుల మోనాజైట్ ఉంది, ఇందులో 9,63,000 టన్నుల థోరియం ఆక్సైడ్ (ThO2) ఉంటుంది.

భారతదేశంలో థోరియం నిక్షేపాలు 360,000 టన్నులుగా అంచనా వేయబడ్డాయి, ఇది దాని సహజ యురేనియం నిక్షేపాలైన 70,000 టన్నుల కంటే చాలా ఎక్కువ. దేశంలోని థోరియం నిల్వలు ప్రపంచ నిల్వలలో 25 శాతం ఉన్నాయి. వివిధ దేశాల నుండి యురేనియం దిగుమతిని తగ్గించడానికి దీనిని సులభంగా ఇంధనంగా ఉపయోగించవచ్చు.

భారతదేశం, ప్రపంచంలోని థోరియం నిల్వలలో అత్యధికంగా కలిగిన దేశాలలో ఒకటి. దేశంలోని తీరప్రాంతాల గంగ శంఖ, మొనజైట్ ఇసుకలలో అధిక మొత్తంలో థోరియం ఉన్నట్లు గుర్తించబడింది. ఈ శక్తివంతమైన ఖనిజాన్ని అణు విద్యుత్ ఉత్పత్తికి వినియోగించే ప్రయత్నాలు గత కొన్ని దశాబ్దాలుగా జరుగుతున్నాయి. భారతదేశం, తక్కువ వ్యర్థాలు మరియు అధిక భద్రత కలిగిన థోరియం ఆధారిత మోల్టెన్ సాల్ట్ రియాక్టర్ల (MSRs) పట్ల ఉత్సాహంతో ఉన్న దేశాలలో ఒకటి.

⚛️ భారత MSR టెక్నాలజీ అభివృద్ధి:

భారత అణు శాస్త్ర పరిశోధన విభాగం (DAE) త్రిఘట్ట అణు శక్తి కార్యక్రమం (Three-Stage Nuclear Power Program) పేరుతో ప్రత్యేక ప్రణాళికను అమలు చేస్తోంది. దీని మూడో దశలో థోరియం ఆధారిత రియాక్టర్లు ఉన్నాయి:

ఇంధన చక్రం: థోరియం-232ను న్యూట్రాన్ బాంబార్డ్ చేసి యురేనియం-233గా మార్చడం, దానిని రియాక్టర్లలో ఇంధనంగా ఉపయోగించడం.

భద్రతా లక్షణాలు:

• స్వీయ భద్రత (Passive Safety)
• తక్కువ ఒత్తిడిలో పని చేసే వాతావరణం
• తక్కువ అర్థ జీవిత వ్యర్థాలు

🌍 థోరియం ఆధారిత శక్తి ప్రయోజనాలు:

• విపరీత లభ్యత: భారత తూర్పు తీరంలో లక్షల టన్నుల థోరియం నిక్షేపాలు
• నీరు అవసరం తక్కువ: ఎడారులాంటి ప్రాంతాల్లో అమలు చేయవచ్చు
• అణుశస్త్ర నివారణ: యురేనియం-233 లో U-232 కలిసిపోవడం వల్ల ఆయుధ మార్గం అసాధ్యం
• రెరె ఎర్త్ మైనింగ్‌తో అనుసంధానం: మోనజైట్ ఇసుకల నుండి పొందే థోరియం ద్వారా ఆర్థిక లాభం

⚠️ భారతదేశం ఎదుర్కొంటున్న సవాళ్లు:

• మొదటిగా U-233 లేదా ప్లుటోనియం అవసరం
• MSR కు కావలసిన ప్రత్యేక పదార్థాలు అభివృద్ధి దశలో ఉన్నాయి
• వ్యర్థ ప్రాసెసింగ్‌లో రసాయనిక సంక్లిష్టత

🔮 ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రభావం:

• భారత్, చైనాతో పాటు థోరియం ఆధారిత శక్తి మార్గంలో ముందంజలో ఉంది
• దీర్ఘకాలికంగా కార్బన్ న్యూట్రాలిటీ లక్ష్యానికి తోడ్పడే శక్తి
• శాంతియుత అణుశక్తిలో భారత్ ప్రధాన పాత్ర పోషించే అవకాశం

💎 ముగింపు:

భారతదేశం థోరియం ఆధారిత అణు శక్తిపై నమ్మకం ఉంచి దీర్ఘకాలిక పరిశోధన, అభివృద్ధి కార్యక్రమాలు చేపట్టింది. AHWR లాంటి ప్రాజెక్టుల విజయవంతతతో, భారత్ శక్తి స్వావలంబన, భద్రత, కార్బన్ ఉద్గారాల తగ్గింపు వంటి కీలక లక్ష్యాల వైపు వేగంగా సాగుతోంది. ఇది భవిష్యత్తులో భారతదేశాన్ని ఒక థోరియం శక్తి ఆధారిత శక్తిశాలి దేశంగా నిలబెట్టే అవకాశం ఉంది.