పవిత్ర పాదచిహ్నాలు – హనుమంతుడి అడుగులున్న పవిత్ర ప్రదేశాలు

పవిత్రత, భక్తి, ధైర్యానికి ప్రతీక అయిన శ్రీ హనుమంతుడు హిందూ ధర్మంలో అత్యంత గౌరవనీయుడైన దేవత. ఆయన మహత్తుకు సంబంధించిన ఎన్నో చరిత్రలు భారతదేశం సహా అనేక దేశాల్లో ఉన్నాయి. వాటిలో విశేషంగా ప్రజల విశ్వాసాన్ని పొందినది – హనుమంతుడి పాదచిహ్నాలు కొన్ని ప్రదేశాల్లో కనిపించడమనే నమ్మకం. ఇవి కేవలం శిల్పకళ కాదు, భగవత్ఛ్ఛక్తి యొక్క ఆనవాలు, ఆశీస్సుల రూపంగా భావిస్తారు. ఈ వ్యాసంలో మనం శ్రీ హనుమంతుడి పాదాలున్నట్టు నమ్మబడే ప్రముఖ ప్రదేశాలను పరిశీలిద్దాం.

---

1. లేపాక్షి, ఆంధ్రప్రదేశ్

ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని అనంతపురం జిల్లా లేపాక్షి గ్రామంలో పెద్ద పాదముద్ర కనిపిస్తుంది. ఇది హనుమంతుడిదని స్థానికులు నమ్ముతారు. ఇది రామాయణ కాలానికి చెందినది. రావణుని చేతులలో సీతమ్మను రక్షించడానికి జటాయువు చేసిన పోరాటం తరువాత, శ్రీరాముడు జటాయువుని తలెత్తేలా “లేపాక్షి” అన్నారట. ఈ ప్రాంతంలో నీరు ఎప్పటికీ ఎండని ఒక పెద్ద పాదముద్ర ఉంది. ఇది హనుమంతుడి పాదముద్రగా పరిగణించబడుతుంది.

---

2. నువార ఎలియ, శ్రీలంక

శ్రీలంకలోని నువార ఎలియ అనే అందమైన ప్రదేశంలోని సీతా ఎలియాలో హనుమంతుడు సీతమ్మను వెతుకుతూ దిగిన ప్రదేశంగా నమ్ముతారు. ఇక్కడ సీతా ఆలయం వెనుక కొండలపై కొన్ని పెద్ద పాదముద్రలు కనిపిస్తాయి. ఇవి హనుమంతుడివిగా భక్తులు నమ్ముతూ పూజిస్తారు.

---

3. సామ్ పొ ఫుట్‌ప్రింట్ టెంపుల్, మలేషియా

హనుమంతుడి పవిత్ర ఆనవాలు భారత ఉపఖండం వెలుపల కూడా కనిపిస్తాయి. మలేషియాలోని పెనాంగ్‌లో ఉన్న ఈ ఆలయంలో ఓ భారీ పాదముద్ర కనిపిస్తుంది. బౌద్ధ భక్తులు దాన్ని బుద్ధునిది అంటారు కానీ హిందువులు దాన్ని హనుమంతుడిదిగా భావిస్తారు. ఇది ఆయన్ను విశ్వసించే భక్తులకు పవిత్ర స్థలంగా నిలిచింది.

---

4. ఖావ్ ఫ్రా బాట్ ఆలయం, థాయిలాండ్

థాయిలాండ్‌లోని ఛాన్బురిలో ఉన్న ఖావ్ ఫ్రా బాట్ ఆలయంలో ఉన్న పాదముద్రను కూడా హనుమంతుడిదిగా భావిస్తారు. రామాయణానికి స్థానిక రూపమైన రామకియెన్‌కు అనుగుణంగా అక్కడి ప్రజలు ఆయన పాదాలను గౌరవిస్తారు. ఇది ఒక కొండపై ఉన్నందున చుట్టూ ప్రకృతి దృశ్యం ఎంతో అందంగా ఉంటుంది.

---

5. హనుమాన్ ధోకా, నేపాల్

కాట్మండులోని హనుమాన్ ధోకా మహల్ వద్ద ఒక పురాతన రామాయణ చరిత్ర వుంది. ఇక్కడ ఒక హనుమంతుడి విగ్రహం ఉంది. అతని పాదముద్రలుగా భావించే రాళ్లలో తుడిపాటి కనిపిస్తుంది. నేపాల్ మరియు భారతదేశం నుండి వచ్చే భక్తులు ఈ ప్రదేశాన్ని దర్శించి ఆశీర్వాదం పొందుతారు.

---

6. అంజనేరి కొండలు, మహారాష్ట్ర

హనుమంతుడి జన్మస్థలంగా భావించబడే అంజనేరి కొండలు నాసిక్ సమీపంలో ఉన్నాయి. ఇక్కడ కొండలపై కనిపించే కొన్ని ఆనవాళ్లు ఆయన పాదముద్రలుగా భావిస్తారు. ఈ ప్రదేశానికి భక్తులు యాత్ర చేస్తూ హనుమంతుడి బాల్యకాలాన్ని స్మరిస్తూ మంత్రాలను జపిస్తూ ప్రయాణిస్తారు.

---

7. జఖూ ఆలయం, హిమాచల్ ప్రదేశ్

శిమ్లాలోని జఖూ కొండపై ఉన్న ఈ ఆలయం హనుమంతుడికి అంకితం. సంజీవని బూటీ కోసం వెతుకుతున్న సమయంలో విశ్రాంతి తీసుకున్న ప్రదేశంగా నమ్ముతారు. ఇక్కడ హనుమంతుడి ప్రతిమను మరియు పాదాల వంటి ఆనవాళ్లను దర్శించవచ్చు.

---

ఆధ్యాత్మికతకు సంకేతం

హిందూ సంప్రదాయంలో దేవతల పాదముద్రలు కేవలం చిహ్నాలు కాదు – అవి భక్తికి, దైవిక తాకిడికి, ఆశీస్సులకు ప్రతీకలు. హనుమంతుడి పాదముద్రలు – శక్తికి, సేవకు, భక్తికి ప్రేరణగా నిలుస్తాయి.

---

సాంస్కృతిక మరియు చారిత్రిక ప్రాధాన్యం

హనుమంతుడి పాదాలు అంతరాష్ట్ర మరియు అంతర్జాతీయ స్థాయిలో కనిపించడమంటే రామాయణం ఎంత దూరం ప్రయాణించిందీ తెలిపే విషయం. అవి కేవలం మత విశ్వాసాల కాదు, పలు దేశాల సంస్కృతిలో ఒక భాగం.

---

ఉపసంహారం

హనుమంతుడి పాదచిహ్నాలు కేవలం రాళ్లమీద ముద్రలు కాదు, అవి ఒక భక్తి యాత్రకు సూచిక. ఆయన్ను విశ్వసించే ప్రతి ఒక్కరికీ ఇవి ధైర్యం, విశ్వాసం, మరియు దైవికతకు మార్గాన్ని చూపుతాయి. ఈ ఆనవాళ్ల ద్వారా మనం మన జీవితంలో హనుమంతుడి పయనాన్ని అనుసరించవచ్చు.

జై హనుమాన్! జై శ్రీరాం!